Cumhuriyet rejimine karşı çıkan isyanlar nelerdir? Cumhuriyete kimler karşı çıktı? Cumhuriyet devri isyanları!
Cumhuriyet periyodunda yeni kurulan bir ülkede olması beklenen en muhtemel şey isyanlardı. Gerçekten Türkiye Cumhuriyeti’de kurulduğunda bu isyanlarla başa çıkmak zorunda kaldı. Pekala, Cumhuriyet rejimine karşı çıkan isyanlar nelerdir? Cumhuriyete kimler karşı çıktı? Cumhuriyet devri isyanları!
CUMHURİYET REJİMİNE KARŞI ÇIKAN İSYANLAR NELERDİR?
Şeyh Said İsyanı (1925): Kürt asıllı Pir Said liderliğindeki isyan, Kürt milliyetçiliği ve İslamcı talepler etrafında şekillenmiştir. İsyan, Türk hükümetinin merkeziyetçi siyasetlerine karşı çıkan ve bağımsız bir Kürt devleti talep eden bir hareket olarak ortaya çıktı. İsyan, Pir Said’in yakalanması ve idamıyla sona erdi.
Dersim İsyanları (1937-1938): Dersim bölgesinde gerçekleşen isyanlar, mahallî Alevi Kürt aşiretleri ortasındaki toplumsal, ekonomik ve etnik tansiyonlardan kaynaklandı. İsyancılar, Türk hükümetinin zorlayıcı siyasetlerine ve Dersim’in askeri operasyonlarla denetim altına alınmasına karşı çıktı. İsyanlar, Türk ordusunun müdahalesiyle sonuçlandı ve bölgede büyük insan kayıplarına neden oldu.
CUMHURİYETE KİMLER KARŞI ÇIKTI?
Arnavut İsyanları (1944-1945): Arnavut kökenli Kosovalılar ortasında gerçekleşen isyanlar, Arnavutça lisanının ve Arnavut kültürünün korunmasını ve Arnavut nüfusunun siyasi, toplumsal ve ekonomik haklarını talep etmeyi amaçlıyordu. İsyanlar, Yugoslavya devrinde Kosova’nın Türk egemenliğinden Arnavut egemenliğine geçiş sürecinde ortaya çıktı.
Ağrı Dağı İsyanı (1926-1930): Kürt milliyetçisi Seyit İstek liderliğinde gerçekleşen isyan, Doğu Anadolu Bölgesi’nde Ağrı Dağı etrafında ağırlaştı. İsyan, bağımsız bir Kürt devleti kurma gayesi taşıyan Kürt milliyetçiliği ve bölgesel ekonomik ve toplumsal meseleler etrafında şekillendi. İsyan, Türk hükümetinin askeri müdahalesiyle sona erdi.
CUMHURİYET PERİYODU İSYANLARI
6-7 Eylül Olayları (1955): İstanbul’da gerçekleşen olaylar, Türkiye’deki Rum, Ermeni ve Yahudi azınlıklara yönelik şiddet ve yağmalamaları içeriyordu. Olayların tetikleyicisi olarak gösterilen Kıbrıs sorunu, milliyetçi hisleri körüklemiş ve azınlıklara karşı saldırganlığa yol açmıştır.
Bu listede yer alan isyanlar, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan itibaren ortaya çıkan kıymetli isyanlar ortasında yalnızca birkaçıdır. Türkiye’nin tarihinde daha birçok isyan ve ayaklanma yaşanmıştır.