Zonguldak’ta Karadeniz gazı heyecanı
Zonguldak’ta Karadeniz gazı heyecanı
Dr. İshak Turan: “Enerjiyi ithal eden değil ihraç eden bir ülke pozisyonuna dönebiliriz”
ZONGULDAK – Zonguldak açıklarında Sakarya Gaz Alanı’nda keşfedilen 710 milyar metreküp rezervlik yerli ve ulusal doğalgaz bugün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın gerçekleştireceği devreye alma merasimiyle ulusal ağa bağlanacak. Yalova Üniversitesi Dr. Öğretim Üyesi İshak Turan, Türkiye’nin artık enerjiyi ithal eden değil ihraç eden bir ülke pozisyonuna dönebileceğine dikkat çekti.
Türkiye’nin 2020 yılında Karadeniz’de başlattığı derin deniz sondajları meyvelerini verdi. Sakarya Gaz Alanı’ndaki kuyulardan keşfedilen 710 milyar metreküplük Karadeniz Gazı için bu gün 20.23’te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iştirakiyle devreye alma merasimi gerçekleştirilecek. Güç güvenliği uzmanı ve Yalova Üniversitesi Memleketler arası Alakalar Dr. Öğretim Üyesi İshak Turan, Türkiye’nin 170 kilometrelik açıktan bu türlü bir operasyonu gerçekleştirmesinin bir rekor olduğunu söz etti. Rusya-Ukrayna savaşının devam etmesiyle birlikte Avrupa’da güç arz güvenliğinde problemler yaşandığını söz eden Turan, Türkiye’nin kendi gazını kullanacak olmasının da büyük avantajlar sağlayacağının altını çizdi.
Turan, “Türkiye’nin 170 kilometre denizden açıkta bir operasyon gerçekleştirmesi birebir vakitte da bir bu alanda da bir rekor olduğunu söyleyebiliriz. Ikincisi ise güç güvenliği. Malum Rusya-Ukrayna Savaşı devam ediyor. Geçen yıldan beri. ve bunun Avrupa güç arz güvenliğinde nasıl bir meseleye yol açtığını daima birlikte gördük. Güç maliyetlerinin inanılmaz bir biçimde üste çıkması; tıpkı vakitte hem Avrupa’da hem de dünyada önemli bir enflasyona neden oldu. ve bu enflasyonu da hala yaşıyoruz. Daha da değerlisi Avrupa’da şu ortaya çıktı. Biz güçte tek bir yere bağımlıyız. Tek bir kaynak kesildiğinde biz neler yapacağız. Avrupa’nın yaşamış olduğu bu sorun aslında bizler bunu çok daha öncesinden yaklaşık 20-30 yıldır bu siyasetleri geliştirerek bugün bunların üstesinden gelmiş oluyoruz” diye konuştu.
Kilometrelerce uzaktan robotlarla operasyon
Filyos’tan karaya çıkartılan gazın denizin 2 bin 200 metre altında robotlarla yapılan operasyonlarla getirildiğini söz eden Turan şöyle devam etti:
“Size ilişkin olan farklı şeyler vardır. Bunlardan bir tanesi de güç bağımsızlığıdır. İktisatta, askeri güvenlik olduğu üzere devletlerin en kıymetli siyasetlerinden bir tanesi de güç arz güvenliğidir. Onun için bugün Filyos’ta çıkarılan gaz bu açıdan da hayli kıymetlidir. Televizyonlarda izlediğimiz ameliyatlar var ya işte Amerika’dan, Çin’den bir ameliyat gerçekleştiriliyor üzere. Birebir o denli düşünün. Burada Zeki isimli bir robotla buradaki operasyonlar gerçekleşiyor. Burada 170 kilometre hatta Ankara’da da merkezi düşünürseniz yaklaşık 350 elli kilometrelik uzaklıkta siz burada bir operasyonu gerçekleştiriyorsunuz. Bu epeyce değerli. Teknik açıdan bahsedersek orada kuyubaşı vanaları var ve kuyubaşı vanalarından çok daha ağır olanları da var aslında ve bunlar oraya artık oradan üç farklı boru sınırıyla birlikte 170 kilometrelik aralıktan Filyos’a bugün birinci gazı aslında geliyor.”
“Faz-1 ile 10 milyon metreküplük gaz akışı sağlanacak”
Filyos’ta devreye alınacak olan Faz-1 ile on kuyudan 10 milyon metreküplük gaz akışının sağlanacağını, Faz-2 ve Faz-3 ile de bu ölçünün daha da artacağını belirten Turan şöyle dedi:
“Geldikten sonra burada çeşitli burada kalibrasyon ayarları yapılacak ve kalibrasyon ayarları yapıldıktan sonra da burada ulusal şebekeye artık önümüzdeki ayın başından itibaren verilmeye başlanacak. 2020 birinci keşif gerçekleşmişti. Buradaki sismik araştırma bilgileri 2018’de başlamıştı. Yani iki yıl içerisinde kendi gemilerimizle birlikte yürüttüğümüz buradaki çalışmalar meyvelerini verdi. 2020’de birinci keşfe ulaştık. Tuna-1 kuyusunda. Tekrar birebir yıl içerisinde ikinci bir keşfe ulaşarak burada toplam 320 milyar metreküplük bir doğal gaz keşfine ulaştı. Bunu 2021’deki Avansra-1, 2022’de Çaycuma-1 kuyusu takip etti. Tıpkı yıl içerisinde yeniden Aralık 2022’de burada bir ek ek değerlendirmeyle birlikte 710 milyar metreküplük bir doğal gaz keşfine ulaşılmış oldu. Şunu ne manaya geldiğini de kısaca söz etmek gerekiyorsa burada Faz-1 bugün itibariyle birinci beş kuyusu operasyona katılmış olacak. Eylül itibariyle de başka beş kuyu da burada kapsama alınarak toplamda on kuyudan 10 milyon metreküplük bir doğal gaz akışı sağlanacak. Faz-1 külliyen bittikten sonra Faz-2 operasyonuna geçilecek. Faz-2 ile birlikte toplamda yaklaşık 15 milyar metreküplük bir doğalgaz akışı sağlanacak. Bu ne demek? Bu Türkiye’nin konutlarda tükettiği doğal gaza denk geliyor. Yani yaklaşık olarak şayet yeni ek keşiflerle birlikte bu sayılar daha da artabilir lakin şu anda yaklaşık 40-50 yıllık doğalgaz yalnızca konutlardaki doğal gaz Karadeniz’de şu an rezervlerde mevcut. Faz-3, Faz-4 ile birlikte 60 metreküp ya da işte burada 80 milyon metreküpe çıktığında ise yani yaklaşık on yıl içerisinde Türkiye bütün kesimlerde tükettiği doğalgazın yarısını Filyos’tan temin edebilecek.”
“Normalde bu türlü bir operasyonun gerçekleşmesi 7-8 yılı alır”
Türkiye’nin 7-8 yılda hayata geçirilebilecek bir projeyi 3 yılda hayata geçirmesinin Türk Mühendislerinin başarısı olarak niteleyen İshak Turan “Şimdi güç güvenliği uzmanı olarak daima daha evvel yurt dışındaki operasyonları takip ettik. İşte bunların nasıl gerçekleştiğini daima izliyorduk, okuyorduk. Lakin burada birebir alana girdik. ve alanda buradaki müşahedelerimizi, çalışmalarımızı gördük. Böylesine açık denizdeki bir operasyonu yani 170 kilometre açıktaki bir operasyonun gerçekleşmesi olağanda 7-8 yılı alır. Zira bunlar sahiden bu türlü yatırımlar konusunda da epey hassas bahisler. Burada bir rezerve ulaşabilirsiniz. Lakin o rezervi çıkartmak için bir yanılgı yaparsanız rezerv ölüyor. Yani onun için çok hassas ve uzun yılları alan projelerdir. O vakit 2023’te birinci gaz verilecek denildiğinde ‘Ya sanki sahiden bu olabilir mi? Bu mümkün mü?’ diye bizim de başımızda soru işareti oluşmadı değil. Lakin bugün geldiğimizde görüyoruz ki nitekim Türk mühendisleri yapılamayacak daha evvel dünyada gerçekleşmesi kolay kolay mümkün olmayacak bir şeyi gerçekleştirdi. ve yalnızca üç yıl içerisinde buradaki doğalgazın biz karaya ulaştığını görüyoruz. ve önümüzdeki ayda artık meskenlerde Karadeniz gazının bir ısıttığını meskenleri çok rahatlıkla göreceğiz” diye konuştu.
Enerjiyi ihraç eden ülke pozisyonuna dönebiliriz”
Türkiye’nin Azerbaycan ile iştiraklerine değinen Dr. Öğretim Üyesi İshak Turan, artık Türkiye’nin enerjiyi ithal eden değil ihraç eden bir ülke pozisyonuna dönebileceğinin altını çizerek kelamlarını şöyle tamamladı:
“Özellikle bizim burada kardeş ülkemiz diyelim. Azerbaycan’la birlikte güç alanında yatırımlarımız var. Türkiye en fazla yatırımlarını Azerbaycan’da yapıyor. Azerbaycan’da tekrar baktığınızda ulusal güç şirketi Socar’la birlikte Türkiye’de çok büyük yatırımlar yapıyor. Artık bu iki ülke anlaştı ve yeni bir şirket kurarak kendi deneyimlerini kullanarak üçüncü ülkelerde ‘Bu enerjiyi nasıl kıymetlendirebiliriz? Buradaki filoyu nasıl kıymetlendirebiliriz?’ Bunun üzerinde çalışıyorlar. Tıpkı vakitte şunu da belirtmek istiyorum. Türkiye yılda 60 milyar metreküp doğal gaz tüketen bir ülke. Lakin Türkiye’nin doğalgaz giriş kapasitesi hem LNG yoluyla olabilir. Burada FSRU yani yüzen gemiler var. Birebir vakitte karadaki LNG tesisleri var. Bir de boru çizgileriyle geliyor. Türkiye’nin şu an doğal gazla giriş kapasitesi 100 milyar metre küpe ulaştı ve bu daha fazla yatırımla birlikte üst çıkacak. Bu ne demek? Tükettiğimiz gazın esasen 40 metreküpünü aslında ithal edebiliriz. Yani Türkiye’yi bir güç koridoruna, bir güç merkezine de çevirebilecek bir potansiyelimiz var ki aslında ocak ayında, bu yılın Ocak ayında da Bulgaristan’la bir muahede imzaladık ve yılda bir 1,5 milyar metreküplük doğal gazı ihraç etmeye başladık. Bundan iki hafta evvel de Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanımız, Romanya’da ve Macar görüşmeler yaptı. Azerbaycan’la birlikte ortak hareket ediyoruz ve bu ülkelere de yine doğal gaz satabilir miyiz? Ne kadar satabiliriz? Bunun üzerinde çalışıyoruz. Yani biz Karadeniz’den ya da daha sonra yarın Doğu Akdeniz’den kendi gazımızı ürettiğimizde ve alternatif kaynaklarla birlikte Türkiye’yi güç koridoruna, bir güç merkezine de çevirebiliriz ve böylelikle birebir vakitte yalnızca artık enerjiyi ithal eden değil, enerjiyi de ihraç eden bir ülke pozisyonuna dönebiliriz.”