TÜRKPA Ankara Deklarasyonu kabul edildi

TBMM’de düzenlenen Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA) 12. Genel Konseyi sonunda, Ankara Deklarasyonu kabul edildi.

Deklarasyonda, Türk dünyasında iş birliğinin teşvik edilmesi ve parlamenter diplomasinin güçlendirilmesinde TÜRKPA’nın ehemmiyeti vurgulandı.

Parlamenter diplomasinin, global gündem mevzularının ele alınmasında, barış, güvenlik ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında TÜRKPA’nın yüksek potansiyeline değinilen deklarasyonda, Türk devletleri ortasında bilhassa yeni zorluklar ve dünyada artan siyasi tansiyon yerinde yakın etkileşimin ehemmiyeti söz edildi.

TÜRKPA’nın, Azerbaycan ile Ermenistan ortasındaki bağların birbirlerinin egemenliğinin, toprak bütünlüğünün ve hudutların dokunulmazlığının karşılıklı tanınması ve hürmet gösterilmesi temelinde olağanlaşmasına takviyesi teyit edilen deklarasyonda, bu gelişmenin Güney Kafkasya’da kalıcı barış, istikrar ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında kıymetli bir faktör olacağına inanıldığı belirtildi.

Bölgede çatışma sonrası devam eden rehabilitasyon, tekrar yapılanma ve tekrar entegrasyon uğraşlarında Azerbaycan’la dayanışmanın altı çizilen deklarasyonda, üye ve gözlemci devletler, bu süreci desteklemeye ve katkıda bulunmaya davet edildi.

Kazakistan’da devam eden siyasi, türel ve sosyoekonomik ıslahatların uygulanmasının olumlu değerlendirildiği deklarasyonda, ülkede seçimle ilgili yasal kapsamdaki değerli gelişmelere değinildi. Deklarasyonda, Kazakistan’ın, 8-9 Haziran 2023’te temel global zorlukların tartışılması için bir platform misyonu görecek Astana Memleketler arası Forumu’nu düzenleme teşebbüsü memnuniyetle karşılandı.

Kırgızistan’ın, Kırgız-Tacik hududundaki duruma milletlerarası hukuk doğrultusunda barışçıl tahlil bulma eforları çerçevesinde karşılıklı inancı güçlendirmek için iki devlet ortasındaki diyaloğa yönelik memnuniyet tabir edildi.

Türkiye‘nin global besin güvenliğine katkısı

Deklarasyonda, tahıl, başka besin unsurları ve gübre ihracatı için deniz yolu insani yardım koridoru ile inançlı seyrüseferi kolaylaştırmak hedefiyle Türkiye‘nin, Karadeniz Tahıl Teşebbüsü’ne taraf olarak global besin güvenliğine katkısının altı çizildi.

TÜRKPA’nın Türkiye‘deki yıkıcı sarsıntıların akabinde Türk devletlerinin ve öteki ülkelerin süratli müdahalesini, arama kurtarma gruplarının süratle konuşlandırılmasını ve insani yardımı takdir ettiği kaydedilen deklarasyonda, grupların çok sayıda hayat kurtaran yorulmak bilmez gayretleri ile Türk devletleri, öbür ülkeler ve milletlerarası kuruluşların dayanışması için teşekkür edildi.

KKTC’ye TÜRKPA’da gözlemci statüsü

Kıbrıs Türklerinin, Türk dünyasının bir kesimi olarak kabul edildiği deklarasyonda, KKTC Cumhuriyet Meclisinin TÜRKPA’da gözlemci statüsü memnuniyetle karşılandı.

Nedeni ne olursa olsun terörizmin her biçiminin ve tezahürünün kesin olarak kınandığı deklarasyonda, şunlar kaydedildi:

“TÜRKPA, parlamentoların güvenliğin ilerletilmesindeki rolünün altını çizer ve üye devletleri terörizmin, aşırılıkçılığın ve ayrılıkçılığın her cins ve biçimiyle uğraşın yanı sıra ırkçılık, ayrımcılık, yabancı düşmanlığı, İslam’a karşı nefret, nefret söylemi ve dezenformasyonla gayrette iş birliğini geliştirmeye ve bu alanlardaki milletlerarası iş birliği çerçevesinde eforları koordine etmeye çağırır. TÜRKPA, üye devletlere ırkçılık, ayrımcılık, yabancı düşmanlığı, İslam’a karşı nefret, nefret söylemi ve dezenformasyonla uğraşta iş birliğini artırma ve bu alanlarda milletlerarası iş birliği çerçevesinde gayretleri koordine etme davetinde bulunur. TÜRKPA, son periyotta kutsal kitabımız Kur’an-ı Kerim’e karşı tüm Müslümanları rencide eden ve gelecekte yeni ırkçı, yabancı düşmanı ve İslamofobik provokasyon ve taarruzların önünü açabilecek nefret kabahatlerini şiddetle kınar.”

Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği’ne düzenlenen kanlı silahlı akının kınandığı deklarasyonda, tüm faillerin adalete teslim edilmesi için süratli ve kapsamlı bir soruşturma davetinde bulunuldu.

Kadın ve gençlerin siyasal, ekonomik ve toplumsal yaşama katkıları vurgulandı

Deklarasyonda, bayanların ve gençlerin, üye devletlerin siyasi, ekonomik ve toplumsal hayatına katkılarının ehemmiyetine işaret edilerek, bu bağlamda, TÜRKPA Bayan Parlamenterler Kümesi ve Genç Parlamenterler Kümesi’nin, bayanların, gençliğin güçlendirilmesini, asamble ve memleketler arası örgütlerin çalışmalarına iştiraklerini, gençlikle bayanlar ve erkekler için fırsat eşitliğiyle ilgili hususlarda ulusal siyasetlere katkıda bulunmayı amaçlayan faaliyetlerinin takdir edildiği belirtildi.

Enerji kaynaklarıyla ilgili iş birliğinin ehemmiyeti vurgulanan deklarasyonda, şunlar kaydedildi:

“TÜRKPA ulaştırma ve bağlantı alanındaki işbirliğinin güçlendirilmesine, ulaşım irtibatının güzelleştirilmesine ve bölgenin transit kapasitesinin artırılmasına katkıda bulunacak Zengezur Koridoru’nun en kısa müddette açılması da dahil olmak üzere ulaşım altyapısının daha da geliştirilmesini teşvik eder. Avrasya Kıta Köprüsü’nün güney kolu olacak ve Güneydoğu, Batı Asya ve Orta Doğu pazarlarına açık erişim sağlayacak olan Çin-Kırgızistan-Özbekistan demir yolunun inşası için kıymetli ekonomik ve altyapı projesini memnuniyetle karşılar ve tam olarak dayanaklar. Üye devletler ortasındaki ekonomik işbirliğini güçlendirmenin ehemmiyetini vurgular ve bölgede ticaret, yatırım, ulaşım, turizm, güç ve ayrıyeten altyapı, ulaşım temaslarının geliştirilmesi alanlarında yakın iş birliği davetinde bulunur.

Çok tipli nakliyat ve bağlanabilirliğin stratejik değerini yine teyit eder, sağlam ve verimli bir alternatif çok tipli ulaşım yolu olduğu kanıtlanan Trans-Hazar Milletlerarası Doğu-Batı Orta Koridoru boyunca altyapının daha da geliştirilmesi konusunda iş birliğini teşvik eder. Bölgesel güç kaynaklarının Türkiye üzerinden tüketici pazarlarına sağlam bir biçimde taşınması ve ayrıyeten sürdürülebilir, uygun fiyatlı güç yatırımlarının teşvik edilmesi yoluyla güç güvenliğinin, güç geçişinin artırılmasına yönelik iş birliğini teşvik eder.”

Deklarasyonda, üye devletlere, etrafın korunması, ekosistemlerin ve biyolojik çeşitliliğin korunması, doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı mevzularındaki iş birliğini, uğraşlarını artırma daveti yapıldı.

Üye devletleri bilim ve teknoloji alanlarında işbirliğini daha da geliştirmeye çağıran deklarasyonda, Dünya Göçebe Oyunları’nın kültürlerarası diyaloğun, Türk kültürel mirasının ve bedellerinin geliştirilmesine, Türk dünyasının görünürlüğünün artırılmasına katkısı vurgulandı.

Bu ortada, TÜRKPA 13. Genel Konseyinin 2024 yılında Azerbaycan’da yapılması kararlaştırıldı.