Teis ve Depremzede Eczacılardan Sıhhat Bakanlığı’na Davet: “Bölgedeki Eczacılara Bir An Evvel Nakil Hakkı Tanınsın”
Tüm Eczacı Patronlar Sendikası ( Teis ) Lideri Eczacı Nurten Saydan, afet bölgesinde nakil bekleyen depremzede eczacılar için Sağlık Bakanlığı‘na zorlayıcı sebep hakkını uygulama daveti yaptı. Saydan, “Yasal hakkımız olan nüfusa nazaran eczane açma kriteri uygulanmaksızın nakil hakkımızın depremzede meslektaşlarımıza direkt verilmesini sağlayacak yasal düzenlemelerin ivedilikle yapılmasını bekliyoruz” dedi. Antakyalı eczacı Alev Altunlu da bölgede şu anda ne sıhhat merkezi ne tabip ne de gereğince insan olduğunu belirterek “Bu insanlara nasıl eczacılar hizmet verecekler? Orada yalnızca konteyner kentler, çadırlar var orada da beşerler nitekim perişan halde yaşıyorlar. Bu sürdürülebilir bir periyot değil” diye konuştu.
Teis Lideri Eczacı Nurten Saydan, sendikalarının 17’nci kuruluş yıl dönümü münasebetiyle afet bölgesinde nakil bekleyen eczacılar, bulunmayan ilaçlar ve alternatif geri ödemedeki meselelere ait basın toplantısı düzenledi. Saydan, TEİS Genel Merkezi’nde bugün yaptığı açıklamada şunları lisana getirdi:
“DEPREMZEDE ECZACILAR NAKİL HAKLARI İÇİN CİMER’E BAŞVURUYOR, SONUÇ ALAMIYOR”
“6 Şubat’ta meydana gelen sarsıntı felaketinden etkilenen vilayetlerde sayıları beş bini bulan ve ülkemizdeki eczanelerin yaklaşık altıda biri kadar olan eczanemiz sarsıntı nedeniyle oluşan önemli nüfus azalması ve yıkımlardan ötürü eczanelerinde hizmet veremez duruma geldiler. Bölgedeki eczacılar, eczanelerini nakledebilmek ismine, nüfusa nazaran eczane açma kriterleri uygulanmaksızın nakil haklarının kendilerine tanımlanması için CİMER’e müracaatta bulunuyorlar; fakat bir sonuç alamıyorlar.
“NORMAL HAYATLARINA DÖNEBİLMEK İÇİN NAKİL HAKKI TALEPLERİNİN BİR AN EVVEL HAYATA GEÇİRİLMESİNİ İSTİYORLAR”
Deprem felaketi sonrası eczanesi yıkılan, yağmalanan yahut ilaçlarıyla dolapları sağlam kalmasına karşın ailesinden, arkadaşlarından, meslektaşlarından kayıplar yaşadığı ve bölgesinde nüfus kalmadığı için farklı bir bölgeye gitmek isteyen eczacılar, acılarını hafifleterek hayatlarına devam edebilmek, ailelerini geçindirebilmek ve depolara olan borçlarını ödeyerek çalışanlarına istihdam sağlamak, hülasa olağan hayatlarına dönebilmek için nakil hakkı taleplerinin bir an evvel hayata geçirilmesini istiyorlar. Öteki bir vilayette yahut ilçede nefes almak isteyen meslektaşlarımız, sarsıntının üstünden bugün 80 gün geçmesine karşın yasal düzenlemedeki amir kararı mucibince Sağlık Bakanlığı‘nca şimdi bir tespit ve ilan yapılmadığından, hak kaybı yaşamamak için vilayet ya da ilçe dışına eczane nakli yapamamakta olup, önemli mağduriyetler yaşamaktadırlar. Yaşanan felaketin büyüklüğü nedeniyle, nüfustaki azalmanın sayısal tespiti uzun vakit alacaktır.
“NAKİL HAKKIMIZIN DEPREMZEDE MESLEKTAŞLARIMIZA DİREKT VERİLMESİNİ SAĞLAYACAK YASAL DÜZENLEMELERİN HEMEN YAPILMASINI BEKLİYORUZ”
Bugün, içinde bulunduğumuz bu dakikalarda, Birliğimiz ve Bölge Eczacı Odaları temsilcilerimiz, Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu’nda mevzuyu kurum yetkilileriyle görüştükleri haberini aldık. Yetkililerin sağduyulu davranarak, gerekli adımları atacaklarına inanıyoruz. Rastgele bir sayısal tespit beklenmeksizin OHAL ilan edilen vilayet ve ilçeler için Sıhhat Bakanlığı doğal afet ve zorlayan sebeplerle nüfus azalması hali ilanının bir an evvel yapılması yahut doğal afet ve zorlayıcı sebep sonucunda yasal hakkımız olan nüfusa nazaran eczane açma kriteri uygulanmaksızın nakil hakkımızın depremzede meslektaşlarımıza direkt verilmesini sağlayacak yasal düzenlemelerin hemen yapılmasını bekliyoruz.
“21,53 TL EURO KURUYLA ALINAN BİR HAMMADDE İLE İLAÇ ÜRETİLİP BELİRLENEN 10,76 TL EURO KURUYLA PİYASAYA VERİLMESİ MÜMKÜN DEĞİL”
Eczacıların ve vatandaşın yaşadığı en değerli problemlerden birisi de artık kronik hale gelen ilaç yokluğu sıkıntısıdır. Göz damlalarından tansiyon ilaçlarına, kanser ilaçlarından temel antibiyotik ilaçlarına kadar birçok ilaç piyasada yok. Eczacılar ellerinde ilaç olmadığından bilhassa nöbetlerde hastalara hizmet sağlayamıyorlar. Hastalar ilaçlarını bulamadıkları için tedavi olamıyor ya da tedavileri yarım kalıyor. Çünkü; 21,53 TL euro kuruyla alınan bir hammadde ile ilaç üretilip belirlenen 10,76 TL euro kuruyla piyasaya verilmesi mümkün olmadığı üzere, yeni molekül ilaçların ülkemize firmalar tarafından getirilmesine de mani olan bu yanlış uygulamalar ilaç yokluğunu arttırmaktan ve vatandaşı mağdur etmekten öteki işe yaramıyor. 2009 yılında yani 14 yıl evvel ilaç fiyatı belirlenirken kullanılan auro kuru gerçek euro kıymetinin yaklaşık olarak yüzde 7 altında belirlenmişken, geçen 14 yıllık müddette bu fark yaklaşık yüzde 50’ye ulaşmıştır.
“İLACA ULAŞMAYI KOLAYLAŞTIRACAK GERÇEK İYİLEŞTİRMELERİN DE BİR AN EVVEL YAPILARAK, İLAÇ EURO KURUNUN, ŞİMDİKİ VE EKONOMİK GERÇEKLERE KESİNLİKLE UYGUN HALE GETİRİLMESİ GEREKMEKTEDİR”
Özetle; son yıllarda hızla yükselen gerçek euro kurunun suratına, ilaç euro kuru ayak uyduramamıştır. Münasebetiyle; bu uygulamadan ivedilikle vazgeçilmesi, ekonomik gerçeklere uygun yeni bir düzenleme yapılması gerekmektedir. İlaç üretimi ve ithalatı için asla kâfi olmayacak bu fark oranı yaşanan ve son vakitlerde vatandaşın ismini ilaç kıtlığı koyduğu büyük sorunun en büyük sebebidir. Ülkemize yeni bulunan moleküllerin gelemediği, olması gereken ilaçların bile şişe yahut ambalaj fiyatları üzere kolay ancak maalesef gerçek olan nedenlerle bulunamadığı bir ilaç yokluğu süreci yaşanmaktadır. Bu durum, bilhassa nöbetlerimizde ilaçlarını bulamayan vatandaşların geceleri ilaç aramak için nöbetçi eczanelerimizin önünde hasta kuyrukları oluşturmalarına, tedavilerinin aksamasına, hekimlerin tedaviyi değiştirmek zorunda kalmasına hatta tedavi olamamalarına neden olmaktadır. İlacın bulunabilir ve ulaşılabilir olması gerekmektedir. Zira ilaç vazgeçilemez, ertelenemez özel bir eserdir. İlaca ulaşmayı kolaylaştıracak gerçek iyileştirmelerin de bir an evvel yapılarak, ilaç euro kurunun, şimdiki ve ekonomik gerçeklere kesinlikle uygun hale getirilmesi gerekmektedir.
“SOSYAL GÜVENLİK KURUMU YÜZÜNDEN VATANDAŞLARIMIZ DAHA FAZLA İLAÇ FİYAT FARKI ÖDEMEK ZORUNDA KALDIKLARI ÜZERE İSTEDİKLERİ İLAÇLARA DA ULAŞAMIYORLAR”
İlaç bulunabilirliği Toplumsal Güvenlik Kurumu’nun bilimsellikten uzak tasarruf önlemlerine ve firmalara uygulatamadığı kamu kurum indirimlerine bırakılmayacak kadar, ülkemiz ve vatandaşımız için kıymetlidir. SGK’nın Terapötik Referans uygulaması; muadil ilaç uygulamasına büyük ziyan vermektedir. Bir muadil ilaç, referansıyla tıpkı aktiflik, kalite ve güvenilirliktedir. SGK’lı vatandaşlarımız tarafından çok düzgün bilinen, vaktinde SSK eczanelerinde eşdeğerliliğe bakılmaksızın stokta ne varsa verilen ilaçlar üzere; SGK, TR kümesi ilaçlar için kendi başına yasal düzenlemeler çıkarttı. TEİS olarak hukukî uğraş ile 2 kez yürütmeyi durdurma aldığımız Danıştay kararları kurum tarafından uygulanmamak için çeşitli mazeretler üretilmeye çalışılıyor. Bu uğraşlar sonucunda da yeni referans gurubu kuran ve isimlendiren Toplumsal Güvenlik Kurumu yüzünden vatandaşlarımız daha fazla ilaç fiyat farkı ödemek zorunda kaldıkları üzere istedikleri ilaçlara da ulaşamıyorlar.
“SADECE İÇİNDEKİ ETKEN HUSUSA NAZARAN UYGULANAN FİYATLANDIRMA SİYASETİNİN VATANDAŞA YARARI YOKTUR”
KOAH hastalarının kolay kullanımı ve ilacı benimsemesinin arttırılması için üretilmiş aygıtları görmezden gelip, yalnızca içindeki etken unsura nazaran uygulanan fiyatlandırma siyasetinin vatandaşa yararı yoktur. ‘Cihaza değil içindeki ilaca para veririm, ortadaki farkı vatandaş ödesin’ mantığıyla hareket eden Toplumsal Güvenlik Kurumu’na artık dur demek gerekiyor. Yalnızca KOAH’ta değil, çocuk antibiyotik şuruplarının en ucuzunun 1 mililitresini hesaplayarak; anne, babalara da fiyat farkı çıkaran uygulamaların da ivedilikle durdurulması gerekmektedir. Ziyanlı örnekleri ve ilaç hizmetine olumsuz tesiri çok fazla olan bu yanlış uygulamadan SGK’nın hemen vazgeçmesi gerekiyor. Vatandaşlarımız da biz eczacılar da SSK günlerine dönmek istemiyoruz. Eşdeğer/Terapötik referans (TR) tabiri, ülkemizdeki muadil ilaç uygulaması alanında önemli bir karışıklığa yol açacağından ve milletlerarası standartlarda bilimsel olarak da katiyen yanılgılı bir uygulama olduğundan, bir an evvel bu uygulamadan vazgeçilmelidir.
“İNSAN SIHHATİ KAYBININ TELAFİSİNİ SAĞLAYACAK BİR MADDİ KARŞILIK BULUNMAMAKTADIR”
Alternatif Geri Ödeme uygulaması o kadar değişik bir duruma evrilmiş ki, bu ilaçların listesi bile yayınlanmıyor. Önemli ve ağır maliyetli hastalıklarda kullanılan bu liste kapsamındaki ilaçlarda oluşan farklar yüzünden hasta vatandaşlarımız perişan oluyor, kutu başı binlerce lira ödemek zorunda kalıyorlar. SGK’nın bu yanlışlı uygulaması sonucunda hem eczacılarımız hem de hastalarımız çok önemli bir mağduriyet yaşıyor. Anayasa’da devletin sıhhat hakkıyla ilgili olumlu yükümlülükleri ön plana çıkarılmış olup hiçbir kurumun, toplum sıhhatini negatif tarafta etkileyecek uygulamaları hayata geçirme hakkı bulunmamaktadır. Çünkü; insan sıhhati kaybının telafisini sağlayacak bir maddi karşılık bulunmamaktadır.”
Saydan’ın akabinde toplantıya katılan depremzede eczacılar da kelam aldı ve yaşadıkları düşünceleri anlattı. Eczacılar şunları söz etti:
HATAY KIRIKHAN’DAN AHMET KAYA: Eczacıların istediği yere nakil hakkı yok. Orada aşikâr kontenjan kısıtlarına tabiler; 3 bin 500 şahsa bir eczane formunda. Zelzele bölgesinde büyük bir nüfus kaybı, göç var. Seçim sebebiyle de insanalar memleketinde tercih yapmak için oylarını kayıtlarını da aldırmadılar dışarıya. Orada kağıt üzerinde bir nüfus görünüyor lakin gerçekte olmayan bir nüfus; seçim günü gelecekler oy kullanacaklar geri zelzele sonrası ayarladıkları ikametlerine dönecekler. Kırıkhan’da yaklaşık 200 bine yakın nüfus vardı Suriyelilerle birlikte, şu an bizim gözlemlediğimiz 40-50 bine yakın nüfus var yani 4’te 1’e düşmüş durumda. Sıhhat Bakanlığı bir hak vermiş eczacıya; zorlayıcı sebep. Yani harika bir hal olursa sizlere nakil hakkı tanıyacağım demiş ancak 80 günü aştı bu hakkı yayınlamadı. Biz orada 30 tane eczane açığız şu an ancak 5’te 1 nüfusa hitap ediyoruz. Biz ziyan ediyoruz, göz nazaran göre orada tutsak bir halde hizmet veriyoruz. Bu zorlayan sebep bir an önce yayınlanırsa oradan gidip kendi hayatını kurmak isteyen eczacının önü açılacak, orada kalmak isteyen benim üzere adamların da önü açılacak. Kalmak isteyene de ızdırap gitmek isteyene de ızdırap. Zorla tutuluyor orada eczacılar, bu yasal hak bir an önce sağlanmalı.
KAHRAMANMARAŞ DULKADİROĞLU’NDAN FURKAN GÜNDOĞAN: Dulkadiroğlu ilçesi yıkımın en fazla olduğu ilçelerden biri. Tekrar orada eczane açmaya çalıştığım vakit bölgede yüksek dükkan kiraları ile karşı karşıya kalıyoruz, nakil için de Bakanlık’ın açıklamalarını bekliyoruz. Eczanem büsbütün enkaz altında, sarsıntının birinci günü 6’ncı saniyede yıkılmış benim eczanem. Maalesef süreci takip ediyoruz, Nurten liderimle irtibat halindeyiz. Nakil talebimize karşılık olarak zorlayıcı sebebin araştırıldığı söyleniyor şu an. Araştırılıyor lakin bizim de geçindirmek zorunda olduğumuz ailelerimiz var. Bu sürecin ne kadar süratli bir formda sonuçlandırılması bizim lehimize olacak; olumlu ya da olumsuz. 3,5 yıllık bir eczacıydım, devraldım eczanemi, daha eczanemin borçları bitmedi. Tek beklentimiz nakil hakkının bir an evvel sonuçlanıp hayatımıza istikamet verebilmek.
HATAY ANTAKYA’DAN ALEV ALTUNLU: Sarsıntıda meskenim ağır hasarlı, eczanemin bulunduğu apartman ağır hasarlı; eczanem kısmen ayakta art depo kısmında önemli bir hasar oluştu. Çok güç bir süreçti evvel kendi canımızın telaşına düştük daha sonra eczanemizle ilgili muhafaza manasında bir şeyler yapmaya çalıştık. Nakil hakkının tanınması bence kaide zira Antakya’nın şu an hakikat dürüst sıhhat ocağı yok, hastanelerin hiçbiri yok. Tabip yok, konut yok, insanların ikamet edeceği hakikat dürüst bir konut yok, halk yok. Bu insanlara nasıl eczacılar hizmet verecekler? Orada yalnızca konteyner kentler, çadırlar var orada da beşerler sahiden perişan halde yaşıyorlar. Bu sürdürülebilir bir periyot değil. Birçok eczacı arkadaşımız mağdur, bunların bir an evvel nakil haklarının verilmesini istiyoruz. Sonuçta bir sermaye de dönüyor bu eczane işinde, depolara olan borçlarımız var. Depolar bizi bir yere kadar yönetim ettiler ancak onların da bir çarkı döndürmeleri gerekiyor. SGK’dan ödemelerimizi alıyoruz ancak beşerler kendi geleceğini göremediği için depolara da ödemeleri tam manasıyla yapamıyorlar. Bir an evvel bir yerlere bu insanların tekrardan eczanelerini açıp yeni bir hayata başlamaları gerekiyor ancak bu Antakya’da olacak bir şey değil.