PROF. DR. GÖRÜR ANTALYA, HER VAKİT TSUNAMİYE MARUZ KALABİLİR

Bilim Akademisi Üyesi Prof. Dr. Naci Görür, ” Antalya‘da tsunami riski olabilir; Helen Kıbrıs yayında. Dalma batma zonları, dünyada tsunami üreten faylardan. Antalya, her vakit tsunamiye maruz kalabilir” dedi.

Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Atatürk Konferans Salonu’nda ‘Depreme Dirençli Bir Antalya

‘HERKES FAY ÜSTADI OLDU’

Prof. Dr. Görür, televizyon programlarında sarsıntı konusunda yapılan açıklamaları eleştirdi. Televizyon programlarında görüşlerini açıklayan akademisyenlerin bilim dünyasında araştırmalar yapmasını öneren Prof. Dr. Görür, “Herkes fay üstadı oldu. O fay mı kırılacak, hangi fay nerede kırılacak, ne vakit üzere kelamlar. Bu bahisler akademisyenlerin işi. Akademisyenler, bunları televizyonda konuşacağına bilim dünyasında muharrir, çizer, insanlara yararlı olur. Halk olarak detayları bilmemize gerek yok. Kendime kelam verdim. Yıllarca zelzele konusunda halkı bilgilendirmeye, bilimsel öngörülerle yaklaşmaya, fısıltı gazetesine inanmamaya, lokal ve merkezi idareleri sarsıntı konusunda tedbir almaya sevk ettim. 6 Şubat’tan sonra bizim tek tahlilimiz var. Zelzele dirençli yerleşim alanları oluşturmak. Köyse zelzeleye dirençli köyler, kazaysa sarsıntıya dirençli kazalar, kentse zelzeleye dirençli kentler oluşturmak için gayret vereceğim. İnsanları da bu hususta seferber edip, bizi yönetenlere ülkenin bir numaralı gerçeğini anlatacağız” dedi.

‘ASRIN FELAKETİ ÜZERE TELAFFUZLARI CİDDİYE ALMAYIN’

Kahramanmaraş merkezli zelzeleleri de hatırlatan Prof. Dr. Naci Görür, “6 Şubat asrın felaketi üzere telaffuzları ciddiye almayın. Bu asırda daha felaketler oldu. Bu zelzele bağıra bağıra geldi. Kendini gizlemedi, apansız gelip de vurmadı. Bu sarsıntının geleceğini yıllardır söylüyoruz. Elazığ zelzelesinden sonra ‘Maraş’a Malatya’ya Çelikhan’a Hatay’a dikkat. Büyük zelzele gelme mümkünlüğü arttı’ dedim. Karşılık kolaydı. Büyük bilim adamı olmaya gerek yok. Yer bilimleri düsturu. Elazığ sarsıntısı 6.8 oldu. O fay kırılmamış yerlere değerli ölçüde enerjiyi transfer eder. Elazığ, Malatya’ya kadar kırıldıktan sonra batısı Maraş. Sarsıntıda on binlerce insanımız öldü. Cesetleri soğumadan unutuldu, gitti. Ailesinden ölen beşerler da dahil kentinden binlerce meyyitin çıktığı belediye liderleri, valiler, merkezi idare zelzeleyle yüzleşmedi. Beşerler öldü gittiler, olan ölenlere oldu” diye konuştu.

‘DEPREMİ AFETE DÖNÜŞTÜREN BİZLERİZ’

Depremin Türkiye’de en değerli gündem olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Görür, “Deprem için baht vesaire deniyor. O da kutsal dinimizin çıkarları için kullanım oluyor. Baht asla değildir. Dinimizde yazgı, bilimin gereklerini yaparsın; sonra işi Allah’a bırakırsın. Tedbirini almadan ‘kaderdir’ demek; dinimizi çıkarlar için yanlış kullanmak manasına gelir. Sarsıntı, afet değildir. Sarsıntısı afete dönüştüren bizleriz. Birinci beşerler yaşama gereksinimi duyuyor, ekseriyetle zelzele jenerasyonlarına gerçek yerleşmişler. Sarsıntı jenerasyonları yer yüzünde cennettir. Akarsuyun, sıcak ve soğuk su kaynaklarının, ağaçların olduğu yerdir. Zelzele nesillerinin tamamı öyledir. Başta bilinmemiş fakat sarsıntısı öle öle öğrenmişler. Günümüz dünyasında zelzele nesillerinin özellikleri biliniyor ve o nesilde yaşayacaksan; çağdaş beşerler, yerleşim alanlarını bilim ve teknoloji ışığında sarsıntıya dirençli yapmış ve ölmüyorlar. Türkiye’de olan zelzeleden daha fazlası, öteki ülkelerde oluyor lakin o gün hayat durmuyor, beşerler ölmüyor. Ölse bile tesadüfen ölüyor” dedi.

‘DAĞLIK BÖLGELER TABAN OLARAK SAĞLAM’

Antalya‘nın jeolojik yapısı ve sarsıntı riski üzerine görüşlerini belirten Prof. Dr. Görür, şunları söyledi:

” Antalya‘nın jeolojik özelliğinden ötürü kuzeyindeki dağlık bölgeler yer olarak sağlam. Yaşlı kayalar, lakin dinamitle kırarsın. Antalya Körfezi’nde işler biraz değişiyor. Antalya’nın batı kısmında çoklukla sağlam olduğunu düşündüğümüz traverten var. Antalya’nın kıymetli kısmı, bunların üzerine inşa edilmiş. Yer içerisine su girdiğinde işler karışır. Travertenlerin üzerinde olan meskenler, inşaat mühendisliğinin, mimarlığın öngörüldüğü biçimde yapılırsa; sorun yok.”

Antalya Körfezi’nin doğusundaki yerleşim yerlerinin taban yapısına dikkat edilmesi gerektiğine dikkati çeken Prof. Dr. Görür, “Antalya Körfezi’nin doğusuna gelince oralarda sıkıntımız var. Alüvyonlar, yer altı su düzeyi yüksek olan yerler. 5 metre kazıldığında su çıkan yerler. Burada yüksek katlı binaların üretimi düşünülmeli. Her tabanın depremsellik özelliği var. Killi yerse; sarsıntı dalgasını yediği vakit, zelzele tesirini 3-5 kat artırır. Zelzelede sıvılaşma yapar, binanız batar. Antalya’da, kentin bulunduğu yerlerde faal fay yok, tabanının büyük kısmı sağlam. Yalnızca doğu kısmına dikkat edilmeli” dedi.

’24 VİLAYET FAY SINIRLARI ÜZERİNE KURULU’

Türkiye’de 24 ilin fay çizgileri üzerine kurulduğunu vurgulayan Prof. Dr. Görür, “Antalya’ya yakın Akşehir fay zonu var. Burası büyük zelzeleler üretme kapasitesine sahip Fethiye-Burdur fay zonu ile Kıbrıs fayı ile ilgisi var. Antalya’nın kuzeyinde göller bölgesinde Beyşehir, Eğirdir, Burdur bölgesinde graben yapılar var. Onlar da önemli zelzele üretebilir. Fethiye-Burdur zonu çok önemli. Bunun üzerinde 7.2’ye kadar sarsıntı olmuş. Antalya’ya 90 kilometre uzakta. Akşehir fay zonu 115 kilometre uzaklıkta, bir de Kıbrıs fay zonu 116 kilometre uzakta. Canlı faz 7 ve üzeri sarsıntı üretirse; 100 kilometre alan içerisinde hasara neden olabilir” diye konuştu.

1900-2017 yılları ortasında Antalya etrafında 6 üzeri meydana gelen sarsıntılardan bahseden Prof. Dr. Görür, “Antalya’yı direkt doğruya vuracağı fay yok lakin komşularının sarsıntısını daima hissedecek. Ondan da kaçamazsınız. Antalya zelzele kentidir ancak direkt doğruya üzerinde oturduğu faal fay yoktur. Kent sonları içerisinde sorun yok lakin çevreleyen alanlarda 6 ve üzeri zelzeleler üretecek bölgenin içindedir. Bu komşularda olabilecek büyük sarsıntılar Antalya’ya önemli hasar verebilir” dedi.

ANTALYA İÇİN TSUNAMİ RİSKİ

Depremin heyelanı tetikleyebildiğini anlatan Prof. Dr. Görür, Antalya’da kimi bölgelerin heyelan oluşumuna yatkın olduğunu söyledi. Antalya için tsunami riskine dikkati çeken Prof. Dr. Görür, “Antalya’da tsunami riski olabilir; Helen Kıbrıs yayında. Dalma batma zonları, dünyada tsunami üreten faylardan. Antalya, her vakit tsunamiye maruz kalabilir. Tsunaminin tesiri, deniz düzeyinden yüksekteyseniz gelmez lakin dalga uzunluğunun 10 metreyi bulduğunu düşünün. 10 metre aşağıda olan her yeri kaplar. Sarsıntı tedbirleri alıp, tsunami tabelaları koyarak, nerelerde tesirli olabileceğini belirtmek şart” diye konuştu.

İstanbul’da 90 binden fazla riskli bina bulunduğuna da değinen Prof. Dr. Görür, muhtemel sarsıntıda 4 milyon insanın vefatla burun buruna geleceğini söyledi. (DHA)