Kızamık Olgularında Yüzde 556 Artış
Güven Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Kısmından Prof. Dr. Yaşar Bayındır, 2016-2019 yılları ortasında kızamık olgularında yüzde 556 artış saptanırken 132 bin 490’dan 869 bin 770’e çıktığını tabir etti.
Hastaneden yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen Bayındır, Ocak 2020’de başlayan Kovid-19 pandemisi ile çok büyük oranda çocuğa en az bir kızamık aşısı dozu yapılamadığını belirtti.
Bayındır, “Sadece 2021 yılında yaklaşık 40 milyon çocuğun bir aşıyı kaçırdığı ve dünya çapında tahminen 9 milyon kızamık olgusu ve 128 bin vefat meydana geldiği bildirilmiştir. Yaklaşık 22 ülkede salgın yaşanmıştır.” açıklamasında bulundu.
Bayındır, kızamık hastalığının 5 yaş altındaki çocuklarda hala kıymetli bir mevt nedeni olduğunu belirterek, ” Kızamık, dünya genelinde hala görülmekte ve bilhassa 5 yaş ve altındaki çocuklarda değerli bir vefat nedeni olmaya devam etmektedir.” sözlerini kullandı.
Kızamığın adeta toplumda bağışık olmayan bireyleri seçerek hastalandırdığını belirten Bayındır, aşılama yaşına gelmemiş küçük bebeklerin rastgele bir nedenle aşılanamayanlar yahut bağışıklık sistemleri nedeniyle aşılansa bile koruyuculuk sağlanamayanlarda hastalık görüldüğünü açıkladı.
Kızamığın çok süratli bulaşan bir hastalık olduğuna dikkati çeken Bayındır, şunları kaydetti:
“Kızamık çok bulaşıcı bir hastalıktır. Kızamığa maruz kalan hassas bir şahısta hastalık atak oranı yüzde 90’dır. Bulaşma bireyden bireye temas ve teneffüs yolu ile bulaşmaktadır. Teneffüs sekresyonlarından enfeksiyöz damlacıklar havada 2 saate kadar kalabilmektedir.
Bu yüzden şahıstan bireye direkt temas olmasa bile toplu alanlarda da hastalık bulaşabilmektedir. Örneğin havaalanları ve uçak seyahatlerinde da kızamık rahatlıkla bulaşabilmektedir. Ayrıyeten okullar ve kalabalık kümelerde salgınlara neden olabilir.
Kızamığın kuluçka müddeti 6-21 gündür. Virüsü aldıktan sonra Ortalama 13 günde, hastalık belirtileri başlar. Bulaştırıcılık döküntüler ortaya çıkmasından evvelki beş gün ile sonrasındaki 4-5 gün içinde devam etmektedir. En fazla bulaştırıcılık ise, ateşli devir ve teneffüs semptomlarının olduğu geç prodromal periyottur.”
Kızamığın oluşturduğu klinik tablolara da dikkati çeken Bayındır, kızamık semptomlarının şahısların bağışıklığına, aşılarının tamamlanmış olup olmadığına nazaran değiştiğini belirtti.
Bayındır, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Klasik kızamıkta toplamda dört klinik evre bulunmaktadır. Kuluçka mühleti, ön hastalık periyodu (prodrom), döküntülerin çıktığı devir (ekzantem) ve güzelleşme periyodu. Kuluçka müddeti 6-21 gündür. Teneffüs yolu mukozası yahut konjuktivalardan virüsün bedene girmesiyle süreç başlar. Virüs burada çoğaldıktan sonra bölgesel lenf düğümlerine ve sonrasında kan yoluyla bedene yayılır.
Birinci virüs yayılımından sonra bedenin birçok bölgesinde çoğalır ve kan yoluyla ikinci yayılım başlar. Sonra ateş, halsizlik, iştahsızlık, takiben konjuktivit, soğuk algınlığı ve öksürük semptomlarının başladığı prodromal evre devri gelişir. Ateşin başlamasından 2-4 gün sonra ise deride döküntüler başlar. Klasik olarak yüzde başlayan, boyun, üst gövde, alt gövde ve kol-bacakları içine alan kırmızı plaklar formunda sonra beyazlayan döküntüler oluşur. Avuç içleri ve ayak tabanlarında nadiren görülür.
Deri döküntülerinin görüldüğü periyotta ayrıyeten, lenf düğümlerinde büyüme, yüksek ateş, farenjit ve konjuktivit görülebilir. Klinik düzgünleşme tipik olarak döküntünün ortaya çıkmasından 48 saat sonra başlar. Üç ile dört gün sonra döküntüler kahverengimsi hale dönüşür ve solmaya başlar, pul pul dökülmeler görülür.
Döküntü çoklukla 6-7 gün sürer ve başladığı sırayla kaybolur. Doğal kızamık enfeksiyonunun ömür uzunluğu bağışıklık sağladığı bilinmektedir. Aşı ile sağlanan bağışıklık da hayli hamidir. Hollanda’da yapılan bir çalışmada salgın sırasında aşılanmamış bireylerin aşılanmışlara nazaran 224 kat daha hassas olduğu gösterilmiştir. Toplumda devam eden kızamık bulaşma riskini durdurmak için toplum nüfusunun yüzde 95’in üzerinde bağışıklığına ihtiyaç vardır. Lakin, iki doz aşı ile koruyuculuk sağlanmaktadır.”