Fatma Aliye kimdir? Fatma Aliye mesleği ne, kim? Fatma Aliye hayatı ve biyografisi!

Fatma Aliye kimdir? Sorusu, son günlerde gündemde yer alan sorular ortasında bulunuyor ve internet üzerinde sık sık araştırılıyor. Bu haberimiz içerisinde hakkında birçok ayrıntı merak edilen Fatma Aliye kimdir? Ve Fatma Aliye kaç yaşında, ne iş yapıyor? Sorularını yanıtladık. Pekala, Fatma Aliye kimdir? Fatma Aliye kaç yaşında, ne iş yapıyor? Fatma Aliye hayatı ve biyografisi!

FATMA ALİYE KİMDİR?

Fatma Aliye Topuz yahut Fatma Aliye Hanım, Osmanlı Türkü muharrir, mütercim ve aktivist. Tanzimat’tan İkinci Meşrutiyet’e uzanan süreçte roman, ideoloji, İslam, bayan hakları ve tarih üzerine eserler vermiştir. Zafer Hanım’ın 1877 yılında yayımladığı Aşk-ı Vatan isimli bir roman mevcutsa da müellifin tek romanı olduğu için Zafer Hanım değil, beş roman yayımlayan Fatma Aliye Hanım birinci bayan romancı unvanını aldı. 2009 yılında 50 Türk lirası’nın gerisinde portresine yer verildi.

FATMA ALİYE’NİN HAYATI

9 Ekim 1862’de İstanbul’da doğdu. Hukukçu ve tarihçi Ahmed Cevdet Paşa ile Adviye Hanım’ın kızıdır. Kendisine özel bir eğitim verilmese de ağabeyi Ali Sedat Bey’in konutta özel hocalardan aldığı dersleri dinlemesi sayesinde kendini geliştirdi. Fransızca merakının ortaya çıkması üzerine ders alarak bu lisanı çok yeterli seviyede öğrendi.

Fatma Aliye Hanım, 17 yaşında iken 1877-78 Osmanlı-Rus Harbi’ndeki Plevne Savunması ile ünlü Gazi Osman Paşa’nın yeğeni Kolağası Faik Beyefendi ile evlendi ve dört kızı oldu. (Hatice, Ayşe, İsmet, Nimet)

Evliliğinin birinci 10 yılında lakin eşinden bilinmeyen olarak kitap okuyabilen Fatma Aliye Hanım, eşinin bu husustaki tavrının değişmesinden sonra onun müsaadesi ile çeviriler yapmaya başladı. Edebî yaşantısı 1889 yılında Georges Ohnet’in Volonté isimli romanını Meram ismiyle çevirmesi ile başladı. Bu romanı “Bir Hanım” imzasıyla yayımlamıştır. Bu başarısıyla babasının dikkatini çeken Fatma Aliye Hanım, kendisinden ders almaya, fikir tartışmaları yapma imkanına kavuşmuştu. “Bir Hanım”ın gösterdiği eforlar, ünlü müellif Ahmed Midhat Efendi tarafından Tercüman-ı Hakikat gazetesinde övüldü ve müellif kendisini manevi kızı kabul etti. Fatma Aliye Hanım, bu birinci çevirisinden sonraki çevirilerinde “Mütercime-i Meram” takma ismini kullandı.

1891 yılında Ahmed Midhat Efendi ile birlikte Hayal ve Hakikat isimli romanı yazdı. Romanın bayan ağzından olan kısmı Fatma Aliye Hanım’ın, erkek ağzından olan kısmı Ahmed Midhat Efendi’nin kaleminden çıkmıştı. Eser, “Bir bayan ve Ahmed Midhat” imzasıyla yayımlandı. Bu romandan sonra ikili uzun müddet mektuplaşmış ve bu mektupları Tercüman-ı Hakikat gazetesinde yayımlanmıştır.

Fatma Aliye Hanım, 1892 yılında Muhadarat isimli birinci romanını kendi ismiyle yayımladı. Bu romanında, bir bayanın birinci aşkını unutamayacağı inancını çürütmeye çalıştı. 1899 yılında yayımlanan Udi isimli romanında misyonu üzerine gittiği Halep’te ömrüne şahit olduğu bir bayan udiyi anlattı. Bu kitapta mutsuz bir evlilik yapan Bedia’nın öyküsünü devrine nazaran çok yalın bir lisanla anlatmıştır. Reşat Nuri Güntekin, edebiyata ilgisini güçlendiren yapıtlar ortasında lalasından dinlediği romanlardan sonra Fatma Aliye Hanım’ın Udi romanını sayar. Yapıtlarında bayan gözüyle evlilik, eşler ortasındaki ahenk, aşk ve sevgi kavramı, birbirini tanıyarak evlenmenin kıymeti üzere önemli hususları işleyen Fatma Aliye Hanım’ın öbür romanları Ref’et, Enin, Levayih-i Hayat isimlerini taşır. Muharrir romanlarında bireyleşme gayretinde olan, çalışan, para kazanan, erkeğe gereksinim duymayan bayan kahramanlar yaratır.

Fatma Aliye Hanım, edebî yapıtlarının yanı sıra bayan sıkıntıları ile ilgili de eser vermişti. Hanımlara Mahsus Gazete’de bayan problemlerine ait makaleler yazdı ve muhafazakâr görüşlerden kopmadan bayan haklarını savundu. 1892’de yayımlanan Nisvan-ı İslam isimli kitabında Avrupalı bayanlara İslam’da bayanın durumunu anlattı. Romanlarında daha çağdaş bayan kahramanlar yaratan muharrir, bu kitapta, makalelerinde olduğu üzere, eski gelenekleri savunmuştur.

1893 yılında Ahmed Midhat Efendi tarafından yazılan Bir Osmanlı Bayan Muharririn Doğuşu (Bir Muharrire-i Osmaniye’nin Neşeti) isimli kitap ününü arttırdı. Bu kitap Ahmet Mithat’ın Fatma Aliye’yi anlattığı yazıları ve Fatma Aliye’nin direkt kendisini anlattığı mektuplarından oluşmaktadır. Fatma Aliye mektuplarında, bitmek tükenmek bilmeyen öğrenme coşkusunu anlatır.

Fatma Aliye Hanım’ın edebiyat dışındaki uğraşı alanlarından bir diğeri ise yardım cemiyetleri idi. 1897 yılında 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı’nda yaralanan askerlerin ailelerine yardım emeliyle Tercüman-ı Hakikat gazetesinde yazılar yazdı, “Nisvan-ı Osmaniye İmdat Cemiyeti” isimli bir dernek kurdu. Bu dernek, ülkedeki birinci resmî bayan derneklerinden biridir. Fatma Aliye Hanım, Hilal-i Ahmer Cemiyetinin de birinci bayan üyesidir.

1914 yılında yazdığı Ahmed Cevdet Paşa ve Vakti son yapıtıdır. Bu romanında Meşrutiyet sonrası siyasal ömrü ortaya koymayı amaçlamıştır. Resmî tarih tezlerine muhalefet ediyor olması, edebiyat dünyasından dışlanmasına yol açmıştır.

İlk Türk bayan romancı olma özelliği ile Avrupa ve Amerika basınında kendisinden kelam edilen Fatma Aliye Hanım’ın “Nisvan-ı İslâm” isimli yapıtı Fransızca ve Arapçaya, “Udî” isimli romanı Fransızcaya çevrilmiştir. Émile Julliard isimli bir Fransız muharririn Doğu ve Batı Bayanları isimli kitabını Fransız gazetelerine yazdığı bir mektupla eleştirmesi Paris’te büyük yankı uyandırmıştı. Yapıtları 1893 yılında Chicago’da Dünya Bayan Kütüphanesi Kataloğu’nda sergilenmiştir. Fatma Aliye Hanım’ın II. Meşrutiyet yıllarına kadar yaygın bir ünü olmasına karşın vakitle unutulmuştur.

Fatma Aliye Hanım, soyadı maddesinden sonra ‘Topuz’ soyadını aldı.

Fatma Aliye, 13 Temmuz 1936 tarihinde İstanbul’da vefat etti. Cenazesi Feriköy Mezarlığı’na gömüldü.

Fatma Aliye Hanım, birinci Osmanlı bayan feministlerden Emine Semiye Önasya’nın ablası, tiyatro ve sinema oyuncusu Suna Selen’in anneannesidir.