Doç. Dr. Hüdayi Ercoşkun: “35 milyon yılda oluşan tuz madenleri sıhhat turizmine kazandırılmalı”

UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan; peribacaları, farklı kaya oluşumları, vadileri, yer altı ve yer üstü kaya kentleri ile yılda 4 milyondan fazla ziyaretçi ağırlayan Kapadokya bölgesi, son günlerde tuz madeniyle de gündeme geliyor.

Gülşehir ilçesine bağlı Tuzköy Mahallesi’nde bulunan tuz madeninden çıkartılan tuzların, sıhhat açısından birçok yararları ortaya çıktı. Açılan tuz mağaralarının yakın gelecekte sıhhat turizmi için kullanılması gündemde. Çankırı Karatekin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Besin Mühendisliği Kısmı Öğretim üyesi Doç. Dr. Hüdayi Ercoşkun, Türkiye’de bulunan tuz madenlerinin sıhhat turizmine kazandırılması gerektiğini söyledi. Tuz madenlerini inceleyen Ercoşkun, “Bundan yaklaşık 50 milyon öncesinde, bulunduğumuz Anadolu platosu denizin altındaydı. Tetis Denizi kuzeyde Avrupa ve Asya, güneyde Arap ve Afrika platoları bulunurken, Anadolu platosu büsbütün denizin altındaydı. Kuzeyden Avrupa ve Asya güneye gerçek basınç yapıyor. Güneyden de Arap platosu kuzeye gerçek basınç yapıyor. Bunun sonucunda Toros Dağları ve Karadeniz dağları ile birlikte Ege dağlarımız oluşuyor. Bu basıncın sonucunda Anadolu platosu denizin altından üste yanlışsız yükseliyor. Bununla birlikte uzun bir mühlet geçiyor ve Anadolu’da bir iç deniz oluşuyor. Bu iç deniz, denizlerin en pak olduğu ve hiçbir kirletici ögenin olmadığı vakitlerde su yavaş yavaş kuruyarak deniz suyu tuza dönüşüyor” dedi.

“Tuz köy tuzunda insan sıhhatini tehdit eden hiçbir öge yok”

Tuz madenlerinin Anadolu’da başlangıç noktasının Çankırı olduğunu söyleyen Doç. Dr. Hüdayi Ercoşkun, “Anadolu’da Iğdır’a kadar giden bir madenler silsilesi kelam konusu. Türkiye’deki tüm tuz madenlerinden numuneler aldık. Bu aldığımız numunelerde ağır metal var mı yok mu, radyoaktif elementler var mı yok mu yahut sürece sırasında mikroplastik bulaşıyor mu diye inceledik. Yaptığımız çalışmalarda köy tuzunun içerisinde de insan sıhhatini tehdit eden kalıntıların bulunmadığını tespit ettik. Bu çalışmaları derinleştirmek için daha fazla tuz numunesi almak ve çalışmalarımıza devam etmeye karar verdik” biçiminde konuştu.

“Tuz köyde yeni teknoloji kullanılıyor”

Türkiye’de tuz madenlerinin bulunduğu Iğdır, Kağızman ve Çankırı’daki tuz madenlerinin teknolojilerinin eski olduğunu söyleyen Ercoşkun, “Tuz köy tuz madeni yeni teknolojiyi takip ediyor. Dinamit kullanılmıyor. Dinamit patlatmada tuzun içerisindeki amonyum ve nitratların kalmasına sebep olabiliyor. Madenin içerisine motorlu araç girmemesi egzoz gazlarının emilimine pürüz oluyor” diye konuştu.

“Tuz madenleri 35 milyon yılda oluştu”

Anadolu platosunda bulunan tuz madenlerinin yaklaşık 35 milyon yılda oluştuğunu belirten Ercoşkun, “Madenin duvarlarına baktığımız vakit dalgalı bir desen görüyoruz. Bu her bir dalga ortasında bir yıllık süreç var. Bahsettiğimiz Anadolu’nun iç denizi kururken, yaz aylarında daha fazla kuruyor. Bu nedenle yaz ayları daha beyaz olarak karşımıza çıkıyor. Kış aylarında kuruyan yerler ise daha koyu oluyor. Böylece bir zebra deseni oluşuyor. İki desen ortasında geçen müddet bir yıl. Bahsettiğimiz müddet ise yaklaşık 35 milyon yıl” tabirlerini kullandı.

“Tuz tozu ciğerleri temizliyor”

Tuz madenlerinin sıhhat açısından da yararlarının bilimsel çalışmalar ile ispat edildiğinin altını çizen Doç. Dr. Ercoşkun, “Tuz madenlerinde tüm radyasyonlardan uzaksınız. Cep telefonu sinyallerinden, radyo ve televizyon sinyallerinden, güneşin radyasyonundan uzaksınız. Hasebiyle bunlardan uzak olmak önemli bir rahatlatıcı öge. Lakin tuz madenlerinde her taraf tuz olduğu için mikron düzeyinde öğütülmüş olanları da var. Bizler maden içerisinde gezdiğimiz vakit ciğerlerimize bu tuzu çekiyoruz. Ciğerlerimize giden tuz alveollerimize kadar gittiği için, alveollerin etrafında bulunan suyu çekerek, alveollerin yıkanmasına neden oluyor” tabirlerine yer verdi.

İlk bilimsel çalışma yapıldı

Sporcular üzerinde yapılan bir araştırmanın da bilimsel sonuçlarını açıklayan Ercoşkun, “Çankırı Karatekin Üniversitesinde yapılan bir çalışmada ulusal boks kadrosunun sıhhat kıymetlerini incelemişler. Bir aylık egzersiz sonrasında kanın oksijenlenme bedelinin artığını, nefes tutma müddetinin artığını ve fizikî performansın tuz madeninde yapılan antrenmandan sonra artığını tespit etmişler. Bu tuz terapisi ile çığır açan bir gelişmedir. Zira şu ana kadar yapılan çalışmalar daha çok klâsik tıp biçiminde yürüyordu. Bilimsel olarak yapılan çalışmalardan birsi de bu çalışmadır” diye konuştu. Tuz madenlerinin turizme de açılması gerektiğini söyleyen Ercoşkun, kelamlarını şöyle tamamladı:

“Tuz madenlerinin turizme de açılması lazım. Kaplıca turizminde olduğu üzere tuz madenlerinin de tedaviye açılması lazım. Tekrar bu tuzun içerisinde bulunan ve saflaştırma sonucu elde edilen kilin gerek kozmetik de gerekse tedavi için ısıtılmış havuzlarda kullanılması gerekiyor. Bu söylediklerim Ukrayna’da, Bulgaristan’da, Polonya’da uygulanan metotlar. İnşallah yakın tarih de Çankırı’da ve Nevşehir’de de bu tıp yatırımlar gerçekleşir.” – NEVŞEHİR