DEÜ’lü uzmanlar, afet bölgesinde ulaşım yollarındaki hasarları raporladı
DOKUZ Eylül Üniversitesi’nden (DEÜ) bilim insanlarınca hazırlanan raporda, Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen zelzele sonrası afet bölgesindeki hasar ortaya koyuldu. Raporda; tabana bağlı oluşan hasarlarla kara yolu ve demir yolu üzere ulaşım sistemlerinin de büyük hasar gördüğüne dikkat çekilip, Gölbaşı- Adıyaman‘da zelzele sonrası taban sıvılaşmasıyla yol kaplamasının birtakım yerlerde blok halinde yere battığı kaydedildi. Buna karşın bölünmüş yola ilişkin orta kaldırımın hasar görmediğine dikkat çekilip, bunun kaldırım ve yol kaplaması ortasında oluşan kot farkından kaynakladığının gözlendiği belirtildi.
Türkiye, 6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli meydana gelen ve 11 ili etkileyen 7.7 ile 7.6 büyüklüğündeki zelzelelerle sarsıldı. Sarsıntının akabinde Türkiye’nin birçok yerinden olduğu üzere DEÜ’lü bilim insanları da bölgeye gidip, oluşan hasarları tespit ederek raporladı. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yönlendirmesiyle DEÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği yapı, yapı gereci, mekanik, geoteknik, hidrolik ve ulaştırma ana bilim kollarına mensup öğretim üyeleri ve araştırma görevlilerinden oluşan 28 kişilik takımın yaptığı çalışmalar raporlandı. Takım üyelerinin alanda yaptığı müşahede ve incelemelerde yere bağlı oluşan hasarlar, kara yolu ve demir yolu ulaşım sistemleri üzere birçok bahis değerlendirildi.
DEÜ’lü bilim insanlarınca yapılan incelemede; taban kaynaklı yapı hasarlarının, sıvılaşan tabana oturan temel sistemlerinden kaynaklandığı tespit edildiği belirtildi. Kahramanmaraş merkezli 2 büyük zelzelede sıvılaşmanın İskenderun, Hatay ve Adıyaman Gölbaşı’nda yaygın olarak gerçekleştiği kaydedildi. Bunun dışında kaya düşmeleri ve şev kaymalarından kaynaklanan yapısal hasarların da olduğu raporda yer aldı. Tedbir alınmadığı takdirde sıvılaşabilen tabana oturan bina ve yapılarda, temel taşıma gücünün kaybolduğu vurgulandı. Bu nedenle pek çok durumda binaların yapısal bütünlüğünü müdafaalarına karşın devrilmekte yahut temellerinin çok oturarak yere battığı kaydedildi.Tespit edilen bir öbür tehlike çeşidinin de şevlerin yüksek kısımlarından (dağ yamaçlarından) kopan kaya kütlelerinin oluşturduğu hasarlar olduğu belirtildi. Bu tıp kaya düşmesi durumlarının canlı hayatını tehdit edebileceği üzere alt ve üst yapıya da ziyan verdiği de tabir edildi. Şanlıurfa-Gaziantep vilayet hududu boyunca uzanan Birecik Baraj Gölü kıyı şeridinde oluşan hasarlar buna örnek gösterildi. Bu hasar sonucu tesadüf yapıtı ölen ya da yaralanan olmadığına da dikkat çekildi.ULAŞIM SİSTEMLERİNDEKİ HASARLAR ANLATILDIDEÜ’lü bilim insanları, kara yolu ve demir yolu ulaşım sistemlerinde gözlemlenen hasarlara da raporda yer verdi. Pazarcık- Kahramanmaraş 7.7 ve Elbistan-Kahramanmaraş merkezli 7.6 büyüklüğündeki zelzeleler sonrasında afet bölgesi kabul edilen 11 kentte ulaşım sistemlerinin de hasar aldığına dikkat çekildi. Müşahedeler sonrası oluşan hasarların yol kaplamaları, şevler, demir yolları ve tüneller üzerinde ağırlaştığı belirtildi. Gölbaşı- Adıyaman’da sarsıntı sonrası oluşan taban sıvılaşması nedeniyle yol kaplamasının birtakım yerlerde blok halde yere battığı da kaydedildi. Yol kaplamasının tabana batmış olduğu lakin bölünmüş yola ilişkin orta kaldırımın ziyan görmediğini belirtildi. Bu durumun kaldırım ve yol kaplaması ortasında oluşan kot farkından kaynakladığının gözlemlendiği belirtildi.ASFALT YOL KAPLAMALARINDA BOZULMALAR VARGölbaşı-Adıyaman’da zelzeleler sonrası meydana gelen asfalt yol kaplamasındaki bozulmalara da dikkat çekildi. Bozulmaların en temel nedeninin, yaşanan taban sıvılaşması sonrası binaların bodrum ve alt katlarının yere batması olarak gösterilebileceği kaydedildi. Yerde oluşan hacim artışlarının kaplama üzerinde gerilmelere neden olduğu, bu durumu taşıyamayan asfalt kaplamalarda kabarmalar ve çatlaklar oluştuğu vurgulandı.Gölbaşı-Adıyaman bölgesinde yer alan demir yolu ağı üzerindeki hasarlara da raporda yer verildi. Sarsıntılar sonrası oluşan sarsıntı yükleri kaynaklı demir yolu üzerinde kalıcı biçim değiştirmeleri gözlemlendiği belirtildi. Sarsıntıların neden olduğu yanal ve dikey atımların, demir yolu rayları üzerinde yatay ve düşey eksende deformasyonlara yol açtığı bildirildi. Malatya Erkenek tünelleri yaklaşım yolunda fay kırığının neden olduğu yol hasarının görüldüğü kaydedildi. Asfalt yolun, tamamında ağır hasar oluşmasıyla kullanılamaz duruma geldiğine de dikkat çekildi.Kahramanmaraş ile Malatya ortasındaki Erkenek tünellerinin Malatya güzergahında yer alan kısmında oluşan kaplama hasarına da raporda değinildi. Zelzelelerin yarattığı gerilmelerin kaplama dökülmesine ve su yalıtımında kullanılan membranların ortaya çıkmasına yol açtığı kaydedildi.Adana- Şanlıurfa Otoyolu’nda yer alan Turgut Özal Viyadüğü’nün sarsıntı sonrası durumuna da raporda yer verildi. Zelzelelerin viyadük üzerinde hasar oluşturmadığı ve mevcut haliyle kullanımına devam edildiği kaydedildi.