‘DEPREM BÖLGESİNDE HAFRİYAT KİMYASALLARI TOPRAĞA KARIŞIRSA, RANDIMAN YAKLAŞIK YÜZDE 30 DÜŞER?
ÇUKUROVA Üniversitesi (ÇÜ) Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Ortaş, sarsıntının yaşandığı bölgelerin tarım topraklarına çok yakın olduğunu ve buradan kaldırılan hafriyatların toprağa karışması halinde randımanın yüzde 30 kadar düşeceğini söyledi. Öztaş, içinde bulunan kimyasallar nedeniyle besin zinciri yoluyla insan sıhhatine oluşturacağı riskin azaltılması için hafriyatın uygun yerlerde depolanması, toprak ya da kalın plastik gereçlerle de üzerinin kapatılması gerektiğini kaydetti.
Prof. Dr. İbrahim Ortaş, Kahramanmaraş merkezli büyük zelzelelerin yaşandığı bölgelerin tarım topraklarına çok yakın pozisyonlarda olduğunu belirtti. Prof. Dr. Ortaş, buralarda yıkılan binaların altındaki iş yerlerinde kimyasal ilaç, gübre, hatta kimi ekipmanlarda radyoaktif materyale kadar gidecek metal içeren hususların de ayıklanmadan hafriyatlara karıştığına dikkat çekti. Yıkım anının yanı sıra üzeri açık araçlarda taşınan molozların da rüzgarın tesiriyle bölgede toz bulutlarına neden olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Ortaş, bu ağır kimyasalların bitkilere ve toprağa ulaştığını, sucul ortama karışması durumunda da besin zinciri yoluyla içme suyuna ve sofralara kadar ulaşabileceğini belirterek, yapılması gerekenler konusunda da ikazlarda bulundu.
Ağır kimyasalların toprak canlılarına, toprağın kalitesini, verimliliğini, üzerinde yetişecek bitkinin gelişmesini olumsuz etkileyeceğini vurgulayan Prof. Dr. Ortaş, “İlkbahar mevsimi bitkilerin en süratli çalıştığı, en çok fotosensez yaptığı periyot. Bu mevsimde yeni bitkiler çıkıyor. Birçok yerde bilhassa sebzelerin, meyvelerin dikim devri. Bu bitkiler süratli bir biçimde yapraklarını açarak fotosentez yapıyor. Hakim rüzgarlar o tozları taşır ve bu bitkilerin yapraklarının üzerine dökülürse o vakit bitkilerin çalışması engellenir. Zira güneş ışıklarını, atmosferdeki karbondioksiti bitkiler yapraklarının yüzeyiyle alarak besin üretiyorlar. Onların üzerine bu tozlar birikirse bir de o tozlar yakıcı ise asbest, çimento üzere şeyler sabaha karşı oluşan çiğin de üzerine yağmasıyla bitkilerin yapraklarında yanmalar, zedelenmeler, yıpranmalar olur” dedi.
HARFİYAT UYGUN DEPOLANMALI, TOKSİK OLANIN ÜZERİ KAPATILMALI
Bu etkenlerin zerzevat ve meyvelerde randıman düşüklüğüne neden olacağına dikkat çeken Prof. Dr. Ortaş, şöyle konuştu:
“Tüm bu nedenlerle bitkinin sıhhati, büyümesi, gelişmesi olumsuz etkilenecek. Bu da doğal olarak çok büyük bir oranda mutlak suretle randımana yansıyacak ve yüzde 30’lara kadar randımanı düşürecektir. Düşüşün oranı, toprağa karışan kimyasalın ya da bitkinin üzerine dökülen tozların içerisindeki gerecin niteliğine bağlı olarak değişir. Bu tesirleri önlemek için hafriyatın ıslatılması, uygun yere götürülmesi, çok toksik olanların ise büyük plastikler ya da birtakım yerlerde topraklarla üzerinin kapatılarak, bunların çeşitli yollarla diğer alanlara taşınmasının engellenmesi gerekir.” (DHA)