‘Boksit yüklü geminin çıkarılmama maliyeti, çıkarılmasından ağır olur’

TÜRKİYE Tabiatını Müdafaa Derneği (TTKD) Bilim Danışmanı Dr. Erol Kesici, Antalya’nın Kumluca ilçesi açıklarında batan 3 bin ton boksit yüklü geminin çıkarılması gerektiğini belirterek, “Geminin battığı bölge, Batı Akdeniz’in en hassas ve biyolojik çeşitlilik bakımından en varlıklı deniz kesiti. Batık geminin çıkarılmama maliyeti, çıkarılmasından ağır olur” dedi.

İskenderun Limanı’ndan Ukrayna’ya boksit madeni taşıyan yabancı bandıralı gemi, 5 Nisan’da Antalya’nın Kumluca açıklarında battı. Suriye asıllı 14 mürettebattan 5’i kurtarıldı, 1’i hayatını kaybetti, 8 şahsa ise şimdi ulaşılamadı. Cumhurbaşkanlığı Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli Konseyi Üyesi ve TTKD Bilim Danışmanı Dr. Erol Kesici, 3 bin ton boksit taşıyan geminin batmasının bölge için tehlike oluşturduğunu söyledi. Dr. Kesici, “Geminin battığı bölge, Batı Akdeniz’in en hassas ve biyolojik çeşitlilik bakımından en varlıklı deniz bölümü. Batık geminin çıkarılmama maliyeti, çıkarılmasından ağır olur” dedi.

‘ÇEVREYİ EN FAZLA KİRLETEN MADDE’Alüminyum üretiminde hammaddeyi oluşturan boksitin bileşiminde alüminyum hidroksit ve alüminyum oksit bulunduğunu belirten Dr. Kesici, “Topraktaki boksit mineralinden alüminyuma uzanan seyahatte; çevreyi en fazla kirleten unsurdur. Ayrıyeten batan gemide boya, sintine, balast suyu, akaryakıt, zehirli hususlar vb. kirleticilerin deniz ortamına yayılması, suyun oksijen düzeyini düşürdüğü üzere balıklar ve birçok su canlısı için toksik tesir yaparak, ani ve kitlesel ölümlere sebep olabilir. İçinde bulunduğumuz mevsim, balıkların üreme ve gelişme periyodu olup, bölgede de av yasakları kelam konusu. Kirlilik sonucu balık verimliliği azalacaktır” diye konuştu.PETROL KİRLİLİĞİPetrol denizlerde birinci olarak yüzeyi kapladığı için ışık, oksijen ve havanın suyun alt katmanlarına geçişini engellediğini söyleyen Dr. Kesici, “Oksijenin azlığında oksijen teneffüsü yapan canlılar yaşayamaz. Bilhassa kıyıya yakın bölgelerde toplu ölümlere neden olur. Işığın alt katmanlara ulaşamaması sonucunda su bitkileri fotosentez yapamaz. Ötrofikasyona (plankton ve alg varlığının çok halde çoğalması) yol açmasının yanı sıra, besin zincirinin en alt basamağı olan bitkisel ve hayvansal plankton kayıplarına neden olur. Petrol, deniz kuşlarının kanatlarına yapışarak uçamamasına, balıkların solungaçlarına yapışarak teneffüsünü engellemesine ve canlıların bünyesine girmesiyle onları zehirleyici tesirlere neden olur. Hatta bu canlıları avladığımızda petrol ve türevleri bizlere kadar ulaşabilir” dedi.DENİZ TABANINDA ‘KİTLESEL ÖLÜM’ UYARISIGemi batığı nedenli ağır metal ve akaryakıt kirliliğinin, başta balıklar olmak üzere birçok su canlısının beslenmesine mahzur olduğunu lisana getiren Dr. Kesici, “Kirlilik nedeniyle balıklar daha pak sulara gerçek göç etmektedir. Bunun yanı sıra deniz tabanında yaşayan hareketsiz yahut sonlu hareket edebilen midye, istiridye, karides ve kimi taban balığı tipleri, aşağı hakikat çöken ve tabana ulaşan petrolden etkilenerek kitle halinde ölmektedir. Sonuçta ağır metallerin sulara bulaşması, deniz ortamının çok kirlenmesine ve su canlıları vasıtasıyla besin zincirine taşınması, tüm canlı sistemlerini etkilediği üzere insan sıhhatini da olumsuz etkilemektedir” diye konuştu.’KİRLENEN DENİZLERDE İSTİLACI ÇEŞİTLER ARTAR’Dr. Erol Kesici, deniz kirlenmesine neden olan kimyasal unsur taşıyan gemi batıklarının vereceği ziyanları şöyle sıraladı: “Tüm ekosisteme ziyan veren, insan sıhhatini bozan, balıkçılık da dahil olmak üzere, denizlerdeki faaliyetleri engelleyen, denizin kullanım kalitesini olumsuzlaştıran ve pahasını azaltan değerli bir tesire sahiptir. Batık boksit gemisi nedeniyle bölgede görülen çok kirlenme denizlerin soğuma kapasitesini zayıflatmakta, hava ve güneş ile temas etmeyen denizde eko-denge bozulmaktadır. Böylelikle denizlerin gelecekteki potansiyeli yitirilmektedir. Bunların sonucu ömür kaynakları ziyan görmekte, insan sıhhati tehdit edilmekte, balıkçılık üzere deniz faaliyetleri etkilenmekte, kullanılan deniz suyunun kalitesi bozulmakta ve deniz canlı tipleri azalmaktadır. Kirlenen denizlerde balon balığı vb. istilacı tipler artmaktadır.”‘BATIĞIN ÇIKARILMASI GEREKİYOR’

Gemiden sızan, denizde meydana gelen petrol kirliliğinin mekanik yollarla ya da ‘sorbent’ ismi verilen özel süngerle kısa müddette temizlenmesi ve kıyıya ulaşımının engellenmesi gerektiğini vurgulayan Dr. Kesici, “Petrol ve ağır metal kirliliği neden olan boksit yüklü batık geminin gelişen teknolojik imkanlar ile çıkarılması gerekmektedir. Geminin çıkarılmasındaki maddi sarfiyatın, deniz ekosisteminin ve biyolojik çeşitlilik kayıpları karşısında kıymeti bulunmamaktadır” diye konuştu.