Batı Trakya’da Deve Oyunu Geleneği Yaşatılıyor
Batı Trakya‘da yaşayan Türkler, Yörük kültürünün bir kesimi olan Deve Oyunu’nu, kurban bayramlarında yaşatmaya devam ediyor.
Rodop ilinin Kurcalı köyü üzere büyük köylerdeki Türkler, asırlık Deve Oyunu geleneğini Kurban Bayramı’nın son gününde de sürdürdü.
Batı Trakya‘da ismi “Deve”, “Deve Geceleri” yahut “Deve Şenliği” olarak bilinen aktiflikte, tahta ve çeşitli materyaller kullanılarak yapılan temsili deve yer alıyor.
Deve, aktifliğe katılan gençler tarafından yönlendiriliyor.
Arap, dede, gelin, damat ve efe üzere en önemli karakterlerin yanı sıra asker ve tabip kıyafeti giyen gençler, klâsik davul zurna eşliğinde köydeki bütün meskenleri geziyor ve mesken sahiplerinin bayramlarını kutluyor.
Ev sahipleri de gençlere çeşitli armağanlar yahut para veriyor.
Etkinlik, akşam saatlerinde köy meydanında düzenlenen müzikli cümbüş ile son buluyor.
Batı Trakya‘da Deve Oyunları kurban bayramlarında, küçük değişiklikler dışında çabucak hemen bütün köylerde birebir halde gerçekleştiriliyor.
Bazı bölgelerde iştirakçiler temsili deve olmadan yalnızca farklı karakterlerin kostümlerini giyerek davul zurna eşliğinde sokakları gezerek geleneği devam ettiriyor.
Batı Trakyalı gazeteci İbrahim Baltalı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Anadolu’dan göç eden cetlerimiz buraya göç ederken kendi gelenek ve göreneklerini de yanlarında getirdiler.” dedi.
Baltalı, Deve Oyunu geleneğinin, Anadolu’dan Batı Trakya’ya göç eden Yörüklerden geldiğini belirtti.
Etkinliğe katılanların yalnızca erkeklerden oluştuğunu söyleyen Baltalı, aktiflikte damat, gelin, Arap ve tabip üzere tiplemelerin yer aldığını aktardı.
Baltalı, şöyle devam etti:
“Bu aktiflik Batı Trakya’da hala kurban bayramlarında yaşatılmaya devam ediyor lakin vakit içinde diğer bir hale dönüştü. Evvelden temsili bir deve yapılırdı ve bu deveyle bütün köy halkı ziyaret edilirdi. O vakit mesken sahipleri ikram olarak çoklukla et yahut yumurta veriyorlardı lakin günümüzde bu paraya dönüştü. Köy halkı ziyareti tamamlandıktan sonra bir yerde cümbüş tertipleniyordu. Bugün de bu bu türlü oluyor.”
Katılımcılardan Ahmet Hüseyin de bu geleneğin Kurcalı köyünde uzun yıllardır düzenlendiğini söyleyerek kendisinin de her yıl aktiflikte yer aldığını belirtti.
Hüseyin, “Bu geleneğin devam etmesini temenni ediyoruz.” dedi.
Deve Oyunu, 2014 yılında şov sanatları alanında Türkiye Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanterine dahil edilerek kayıt altına alındı.
Türkiye’de Deve Oyunu ismi dışında diğer isimlerle da bilinen oyunun teknolojik gelişmelerin her alanda yaygınlık kazanması, klâsik uygulamaların unutulması ve farklı cümbüş hallerinin ortaya çıkması nedeniyle icra yerini kaybettiği belirtiliyor
Çoğunlukla erkekler tarafından icra edilen Deve Oyunu’nun ekseriyetle düğünlerde, kına gecelerinde ve bayramlarda düzenlendiği biliniyor.
Belirli geleneklerin ya da dini günlerin başlangıcını yahut bitişini söz etmesi bakımından da farklı bir fonksiyona sahip Deve Oyunu, Batı Trakya’da yalnızca kurban bayramlarında düzenleniyor.