Bakan Dönmez, Karadeniz gazının nisan sonunda karada yakılacağını söyledi

Enerji ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Karadeniz gazının devreye alınması tarihinin Kahramanmaraş merkezli zelzelelerle ötelendiğini belirterek, “Nisan sonunda Karadeniz gazını karada yakacağız.” dedi.
Dönmez, TRT Haber’de güç dalındaki gelişmelere ait değerlendirmelerde bulundu, soruları yanıtladı.
Depremler sonrasında güç bölümünde gündemin değiştiğini lakin çalışmaların sürat kesmediğini söz eden Dönmez, şöyle konuştu:
“Şubat ayında gerçekleştirilmesi planlanan Milletlerarası Gaz Doruğu ile ilgili tüm davetimizi yapmıştık fakat büyük felaketten ötürü programı ertelemek zorunda kaldık. Gaz merkezi olma amacımız bu tepe ile hudutlu değil. Maksadımızdan vazgeçmiş değiliz. Türkiye yalnızca transit bir ülke olarak gözükmesin, doğal gaz ticaret merkezi amacımızı bir yıl içinde hayata geçirmiş olacağız. Artık kendi gazımız da var. Türkiye olarak yıllık 55-60 milyar metreküp doğal gaz kullanıyoruz. Sisteme 100 milyar metreküp gaz getirme kabiliyetimiz var. Ayrıyeten 30-40 milyar metreküp gazı ihraç etme talihimiz var. Komşu ve talep eden ülkelerle düzgün bir diplomasi ortaya koyduk onlar da bu çalışmanın tamamlanmasını bekliyorlar.”
Dönmez, Karadeniz gazı çalışmalarının kara sürece tesisinde yaklaşık 1200 ile 1300 personelin sarsıntı sürecinden etkilendiğini belirterek, şöyle devam etti:
“İkinci sarsıntı ile o çalışanımıza müsaade verdik. Bununla birlikte ağır iş makineleri ve vinçlerimizi de arama kurtarma çalışmalarına yardımcı olmak üzere sarsıntı bölgesine gönderdik. Bundan ötürü bir grup gecikmeler yaşandı. Çalışanımız işin başına yavaş yavaş dönmeye başladı. Hatta onların bir kısmının ailelerini Bartın’a getirip süreksiz barınma hizmeti sağladık. İnşallah verdiğimiz kelamı tutacak halde nisan sonunda bu gazı karada yakacağız. Yalnızca tesisin montajını bitirmek yetmiyor, gerisinden da işletmeye alma hazırlıkları başlıyor. Testler ve denetimler var. Bunların da sağlıklı bir halde tamamlanması gerekiyor. İnşallah milletimize verdiğimiz kelamı yerine getireceğiz ve yerli gazımızı vatandaşlarımızla buluşturmak istiyoruz.”
Türkiye’nin birinci bor karbür tesisi yarın faaliyete başlayacak
Bakan Dönmez, Türkiye’nin birinci bor karbür tesisinin yarın faaliyete başlayacağını belirterek, bu tesiste borik asitin grafit ve petrokok ile birleştirilmesiyle “bor karbür” oluşturulacağını söyledi.
Yer altından bor cevheri olarak çıkarılan madenin çeşitli fizikî ve kimyasal süreçlere maruz bırakılmasıyla rafine bir eser halinde borik asite dönüştürüldüğünü tabir eden Dönmez, bu eserin yüklü olarak yurt dışına satıldığını aktardı.
Dönmez, kelam konusu tesiste, “sanayinin tuzu” olarak da tanımlanan bor karbürün başta savunma sanayi olmak üzere bir çok bölümde değerlendirildiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Dünyanın en sert gereçlerinden birini oluşturuyoruz. Materyal biliminde buna ingot deniliyor. İngot gerecini toz haline getiriyoruz. Sonuç olarak bor karbür nerelerde kullanılıyor? Savunma endüstrinde, zırhlama süreçlerinde kullanılıyor. Nedeni ise çeliğe nazaran yoğunluğu dört kat daha az. Bunu daha hafif yapıyor. Hafif olmasına karşın çelik kadar sağlam. Yüksek sıcaklıklara dayanabilmesinden ötürü roketlerde ateşleme ve yanıcı odalarında kullanılıyor. Eser çeşitliliği ile birlikte fiyatlama da değişiyor. Roket nozulunun tanesi 1000 dolar. Tonu 4,1 milyon dolara gelmiş oluyor. Kumlama nozulu 47 gram, adeti 125 dolar. Tonu 2,7 milyon dolara geliyor. Tıpkı halde diğer bir materyal de helikopterlerde pilotları ateşli silahlara karşı korumak için kullanılıyor. 1400 gram bir adeti. Bir adedi 250 dolar. Aslında cevherden, orta mamul ve uç mamule kadar katma pahası artan bir eserden bahsediyoruz. Yüklü olarak borik asit halinde satıyoruz. Bor karbürün tonu 35 bin ile 45 bin dolar ortasında değişiyor. Cevherden son esere 300-400 kat artış var. Bu seyahatimizi cevherden mücevhere giden yol olarak tanımladık. İşlenmiş katma bedelli eserlere geçiş kelam konusu.”
“Türkiye, dünya bor rezervinin yüzde 73’üne sahip”
Bakan Dönmez, Türkiye’nin yerlileştirme stratejisinin bir modülünün yer altı kaynaklarında sahip olunan materyallerden uç eserlere ulaşmak olduğunu söyledi.
Türkiye’nin bor açısından dünyanın en büyük rezervine sahip olduğunu anımsatan Dönmez, “Dünya rezervlerinin yüzde 73’ü Türkiye’de. Dünya pazarının yüzde 62’si bizde. Yalnızca ölçü açısından liderliğimiz yok, en kaliteli bor madeni de bizde. Biz de yatırımcılara şunu diyoruz. Eser düşünceniz yok. Dünyanın en büyük rezervi bizde. En kaliteli bor cevheri bizde kalite düşünceniz yok. Bora dayalı, borun kullanıldığı orta ve uç eserler için gelin burada yardım yapın. Bora dayalı endüstrileşme gayemiz var. Kümeleşme sağlayacağız. Tahminen bor ihtisas bölgesi ilan edeceğiz.” diye konuştu.
Dönmez, lityum ile ilgili olarak ise pilot üretim tesisinin geçen yıl devreye alındığını belirterek, şöyle konuştu:
“Bu yıl temelini atıyoruz yıllık 700 tonluk endüstriyel ölçekte bir lityum tesisimizin de temelini atıyoruz. İnşallah en kısa müddette hizmete alacağız. Bilhassa e-mobilite ile birlikte cep telefonları, tabletler, bilgisayarlar ve buna en son elektrikli arabalar de eklenince, gücün depolanabildiği alanlara gereksinimi arttı. Küçük hacimlerde büyük depolama yapmak sizi rekabette öne geçirecek, lityum da bunlardan biri. Ar-Ge çalışmaları sonucunda yıllardır atık olarak depoladığımız lityumu artık ikincil bir eser olarak elde etme yeteneğini geliştirmiş olduk. Başta kendi gereksinimimiz olmak üzere tahminen ileride yüksek ölçülerde esere ulaştırsak ihraç imkanlarımız da gelişmiş olacak. Lityuma muhtaçlık da artacak. Vaktinde verdiğimiz stratejik kararla da evvel kendi gereksinimimizi karşılaşacağız.”
Dönmez, bor karbür tesisinin yıllık üretim kapasitesinin 1000 ton olduğunu belirterek, şunları söyledi:
“Kütahya Emet’te de yıllık 5 bin tonluk üretim kapasitesine sahip bir bor karbür tesisi için planlamalar yapılıyor. ÇED müracaatlarını yapıyorlar. Pazar hissemiz daha da artmış olacak. Birinci tesisle birlikte know-how ve teknoloji birikimi kazanmış olacak. Dünyada bor karbüre olan talep artıyor. Resmi kayıtlara nazaran dünyada yıllık tüketim 25 bin ton civarında. Biz birinci etapta 1000 tonla giriyoruz. 5 bin ton daha Kütahya Emet’teki tesisle ekleyeceğiz. Böylelikle pazar hissemizi yüzde 20’lere çıkacağız. Uç eserleri yapmak isteyen şirketleri de Türkiye’ye davet edeceğiz. Görüştüğümüz firmalar var. Bu alanda yatırım yapacaklar. En kaliteli bor ile en kaliteli bor karbürü biz üretince niye buraya gelmesinler. Yan endüstrimiz ve iş kollarımız açısından rekabetçi tesislerimiz var. Borla birlikte neden endüstrimiz gelişmesin diyoruz.”